top of page

Nom Lwm Lis Lub Neej

This is a short account of Short account of the life of LEE NAO LUE, my father who passed away in December 2004. 

Written by Col. Lee Ong (Adam Lee) based on interviews conducted in Sydney, Australia in 2000.

Lis Nom Lwm (LEE NAO LUE) Yug hnub tim 15 lub 6 hli ntuj xyoo 1924 nyob rau ntawm lub zos Fib Khab (Houei Khang), Tojxeem Thas Thob Moos Hmoob Tsheej Xeev Khuam Tebchaws Lostsuas. Nws txiv hu ua Tshuav Pov Lis, tuag nyob rau zos Houei Khang. Niam hu ua Mim Yaj, tuag nyob rau zos Houei khang.

​

Xyoo 1945 thaum Nyij Poom tuaj txeeb Nplog teb, kuv kawm ntawv nyob Moos Ngas. Nyij poom ib pab tub rog tau txom kuv coj lawb kev mus tua Fab Kis. Ib txhia neeg lawv thiaj muab kuv hu ua “Lwm Nyij Poom”. Lwb caij Nyij Poom rov qab lawm, tsis muaj coob tus neeg aub ntawv, no tswv thiaj muab kuv los mus ua Xab Miam pab tus Taj Xeem Thas Thob. Tsis ntev tom qab tus Taj Xeem laus tas sim neej, lawv thiaj muab kuv tsa ua Taj xeem rau nws qhov chaw. Tab sis Yaj Tub Thoj, uas yog dab laug Faiv Ntaj Lauj lawv tus thawj tub rog, tau coj nws cov tub rog Hmoob tuaj hlawv kuv thiab cov kwv tij Hmoob Lis tej vaj tsev, ces kuv thiaj khiav los mus nyob pem Xeev. Cov Hmoob Yaj thiaj ho txeeb tus Taj xeem Thas Thob ntawm kuv mus ua lawm.

​

Tom qab ntawd los rau lub xyoo 1946, kuv ho tau pib ua cov Peeb zeej los yog tub rog Fabkis hu ua Partisans uas yog Fabkis ua tus saib xyuas nyob hauv Tsheej Xeev khuam thiab Fabkis tseem tsa kuv los ua tus saib xyuas tag nrho cov Peeb zeej partisans no pab Fabkis los txog rau xyoo 1957 thiaj li tau tawm mus ua cov Tub Ceev Xwm “ Police National Lao “ nyob hauv Tsheej xeev khuam mus txog rau xyoo 1960.

​

Lub xyoo 1960, yog ib lub xyoo phem kawg nkaus. Muaj Yawg peb Kooles tus saib cov Peeb zeej Lostsuas dhia kaus 2 (2 BP) nyob hauv Tuam Ceeb Vees Cam tau muab nws cov Peeb zeej mus ntxeev rhuav txo kiag Yawg Cob Xooxaniv tus tseem fwv Lostsuas Sab xis pov tseg kiag. Yawg peb Kooles hu kiag Cob Xuvana Phusmas los tsa ib tus Tseem fwv nruab nrab thiab hu cov nplog liab coj nyablaj liab nkag tuaj rau hauv Tuam Ceeb Veescam, ces cov Lostsuas qab teb lawv tsis nyiam txoj kev cai Koom Sam. Lawv thiaj li sib sau ua ib lub suab hu kom Cob Npoo 0ob los ua tus Thawj coj. Yawg Nai phoo Phusmis Noxavan los ua tus Thawj Peeb zeej Lostsuas sab qab teb. Yawg thiaj xa kiag cov Peeb zeej tuaj tua Kooles thiab cov nplog liab nyob hauv Tuam Ceeb Veescam heev heev.

​

Kooles thiab Cob Xuvana Phumas swb hauv Tuam Ceeb Veescam. Koos Les thiaj coj tau ib pab Nom tswv Lostsuas thiab pejxeem khiav tawm los mus rau sab Tsheej Xeevkhuam. Thaum los txog, ho los nrog Yawg Nai Pha Vaj Pov cov Peeb zeej sib ntaus sib tua hauv tsheej Xeev Khuam teb. Vaj Pov pom tias yuav tiv thaiv tsis tau vimtias muaj cov nyablaj liab tuaj pab Kooles coob heev. Vaj Pov thiaj li mus hais kom Cob kheem Xeevkhuam thiab Vaj Pov cov Peeb zeej, cov Police thiab pejxeem khiav tawm hauv xeev mus nkaum roob nkaum hav zoov es mam tig rov qab los tua dua. Ces nkawv txhiaj li coj cov Peeb zeej, cov Police thiab pejxeem muaj ze ntawm 2000 leej khiav taug kev nqi hav mus rau zos Sankone es dhau mus rau zos Thavieng deb ntawm tsheej xeevkhuam mus li 16 lav kev.

​

Thaum mus txog rau Thavieng tau ob hnub Vaj Pov thiaj kom Lee Xang Tong Pao, Lee Tou Yia, Lee Lu, Lee Ong, Fay dang Thao thiab Vang Moua Chou, coj cov Police thiab pejxeem muaj ze ntawm 20 leej, rov qab los rau sab Phou khe, Nam Toua thiab Khang Khay kom los hais cov pejxeem sawv los tuav phom, tuav riam. Peb los txog rau saum roob Phou khe mas Fuab cua no kawg nkaus. Kuv hnov tias kuv tsev neeg khiav tawm hauv Xeev los lawm, kuv nyob tos lawv los txog saum roob Phou Khe ces kuv thiaj coj kuv tsev neeg los rao Ban Namone, ces mam maj mam los ib ntus zuj zus txog rau zos Ban Pha. Thaum los txog Ban Pha thiaj tau mus ua cov peeb zeej Lostsuas nyob hauv pawg Peeb zeej BV 25 uas yog Yawg Nais Phas Chansom ua tus saib ces Yawg thiaj li tsa kuv ua Adjudant Chef – ua ntej natwv kuv twb tau Adjudant ntawm Fab Kis lawm. Thaum nyob hauv pawg Peeb zeej 25 no kuj tau tawm mus tawm tsam nrog cov Koom tshaj txhua txhia qhov chaw nyob hauv Xeev khuam.

​

Lub xyoo 1963 tau tawm mus nyob rau hauv pawg Peeb zeej 24 nyob rau zos Pa Kha uas yog Yawg Plaub Lis Choj ua tus saib xyuas los txog rau xyoo 1966.

​

Lub xyoo 1966 tau tawm mus nyob hauv pawg Peeb zeej Lostsuas 21 nyob rau Pha Khao los txog rau xyoo 1969 thiaj mam tawm los so txog rau xyoo 1975.

​

Lub xyoo 1975 yog ib lub xyoo phem kawg nkaus. lub ntuj lub teb twb tsis nyiam. Lub Tebchaws Lostsuas poob rau cov nplog liab tes. Kuv tsis nyiam txoj kev cai koom tshaj. Kuv thiaj li sau poj niam me nyuam khiav tawm mus ua ib co pej xeem thoj nam mus nyob rau Ban Vinai, Thaib teb chaws.

​

Lub xyoo 1975 yog ib lub xyoo phem kawg nkaus. Tus huab tais Lostsuas lub Tebchaws raug cov nplog liab los muab tsuj rhuav kiag txoj kev cai ywj pheej pov tseg. Nplog liab muab lawv txoj kev cai Koom tshaj ( Kominiv ) los tswj lub Tebchaws Lostsuas. Nplog liab coj Huab tais thiab ib cov Nom tswv Lostsuas thiab Nom tswv Hmoob mus tuag rau pem nplog liab cov chaw tsim txom neeg pem Xam mab nas nyob Xas Neua txij xyoo 1975 mus. Cov xwm txheej ib puas tsa yam uas cov nplog liab tau tsim txom rau cov pejxeem Hmoob, Lostsuas, Phub Thawj zaum 1975 no yeej muab khaws cia tseg rau hauv lub siab mus tas ib ntxhi.

​

Kuv tau ua plaub yam haujlwm no los pab cawm lub Tebchaws Lostsuas xyoo 1945 los txog rau xyoo 1975 tag nrho tau 30 xyoo. Kuv thov ua tsaug rau lub Tebchaws Lostsuas.   

                                                                                                           

Tau Txiaj Ntsim (Awards)   

                               

Kuv ua hauj lwm rau lub teb chaws Nplog, kuv tau khoom txiaj ntsim los ntawm tseem fwv Fabkis thiab Nplog li no:

  • Medal Bronze: Ordre du chevalier.                                             

  • Argent (Silver): Ordre du Royaume d’un million d’elephants thiab              

  • 3 lub Croix de Guerre.

 

Lis Nom Lwm Tsev Neeg

​

Kuv muaj 2 tus poj niam:

​

1. Tus niam ib hu ua Maiv Yaj: yog cov ntxhais yaj ncuab,cov neej tsa yaj ncuab no lawv caiv tsis noj plawv. Tiamsis lawv haus tau cov kua plawv. Nws muaj 7 leej me nyuam:

​

  • Ntxhiav Lee, mus yuav Nom Vws Thoj,nkawv khiav nplog liab mus nyob rau Minnesota, Amelikas Tebchaws. Nkawv muaj 2 tus tuv thiab 4 tus ntxhais.

  • Gary Yia Lee, los yog Txawj Yias,  yuav May Lee Yaj, yog Nyiaj Huas Yaj tus ntxhais hlob. Cov neej tsa yaj ncuab no lawv caiv plawv tsis noj, tiam sis lawv haus tau cov kua plawv. Gary Yia Lee kawm ntawv tiav PH.D in social Anthropology/ Community development, hauv lub Sydney University, Australia. Nkawv muaj 4 leej me nyuam: 1. Melinda Lee, 2. Sheree Lee, 3. Stephen Lee, thiab 4. Debbie Lee.

  • Ying Lee , los yog Ntxoov Yeeb, yuav Mais Xiong, yog cov ntxhais Xyooj ncuab,cov neej tsa Xyooj ncuab no tsis paub tias lawv caiv los tsis caiv. Nkawv muaj 4 leej me nyuam. 1- Frances Lee, 2- Brian Lee kawm ntawv tiav Bachelor of Electrical Engineering nyob Australia yuav ka yaj, yog cov ntxhais yaj ncuab, cov neej tsa yaj ncuab no lawv caiv tsis noj plawv. Tiamsis lawv haus tau cov kua plawv. 3- Robert Lee kawm ntawv tiav xyoo 12. 4-Simon Lee kawm ntawv xyoo 12. Ying Lee Kawm ntawv tiav Terminal degree nyob Veecam, tsiv khiav nplog liab rog tuaj nyob rau Australia Tebchaws.

  • Kou Lee, los yog Txoos Kub, yuav KaThao, yog cov ntxhais Thoj ncuab thaum ub nyob Phakhao,Tebchaqws Lostsuas. Nkawv muaj 3 leej me nyuam. 1- Thommas Lee  kawm ntawv tiav xyoo 12. 2- Willis Lee kawm ntawv tiav xyoo 12. 3- Catherine Lee kawm ntawv xyoo 7 yog xyoo 2000. Kou Lee tsiv khiav nplog liab rog tuaj nyob rau Australia Tebchaws.

  • Sao Lee, los yog Txooj Vam, yuav Cua Yaj,yog cov ntxhais Hmoob yaj ncuab, cov neej tsa yaj ncuab no lawv hais tias cov txiv neej caiv tsis noj plawv. Tiamsis lawv haus tau cov kua plawv. Sao Lee kawm ntawv tiav Terminal degree nyob Veecam. Nkawv muaj 5 leej me nyuam.1- William Lee. 2-Mathew Lee, 3- Meloney Lee, 4- David Harrison Lee. 5- Mai Yeu Lee. Sao Lee tsiv khiav nplog liab rog tuaj nyob rau Australia.

  • Mai Yeu Lee mus yuav Vaj Yaj, Nkawv tsiv khiav nplog liab rog mus nyob rau Amelikas Tebchaws.

  • Tou Yeu Lee, yuav Jenet yog ib tug ntxhais nkauj suav.Nkawd muaj 1 leej me nyuam.Tou Yeu Lee kawm ntawv tiav Bachelor of Accounting nyob rau Tuam Ceeb Australia ( ACT ).                                                              

 

2. Tus niam ob hu ua Mais Yaj muaj 6 leej me nyuam:

​

  • May Lee mus yuav Sub Faj. Nkawd tsiv khiav nplog liab rog mus nyob rau Xeev California. Amelikas Tebchaws.

  • Lee Chao, yuav Mai Xiong Thao,yog cov ntxhais Thoj ncuab nyob Victoria, nkawv muaj 3 leej me nyuam.Chao Lee kawm ntawv xyoo 10 thiab kawm tau daim ntawv ua haujlwm ( Certificate panelbeater tradesma ).

  • Kue Lee kawm ntawv tiav Bachelor of Accounting nyob Sydney Australia Tebchaws.

  • Foung Lee kawm College xyoo 2.

  • Maicher Lee kawm ntawv xyoo 8.

  • Fiona Lee kawv ntawv xyoo 6.

 

Kuv tau piav zaj dab neeg no cia tseg rau tej me tub me nyuam thiab Xeeb leej xeeb ntxwv paub,yog thaum twg nej hlob loj los es nej xav paub txog nej pog nej Yawg no nej muab kiag phau dab neeg no los saib ces nej paub mas cov me nyuam. Kuv piav los xaus li no xwb yog xyoo 2000.

 

Lus ntxiv:

Xyoo 1986, Nom Lwm Lis tau khiav tawm Nplog teb tuaj mus Thaib teb, tau mus nyob rau hauv lub yeej thoj nam Chiang Kham txog xyoo 1988 ces nws thiab nws tus niam thib 2 tsev neeg mam mus raws cov tub hlob nyob Australia. Nws nyob nrog nws tus tub Ntsuab Txos hauv lub nroog Sydney, ces mam hos tsiv mus nyob Bisbane txog rau xyoo 2014 nws thiaj tau tso sawv daws tseg lawm.

bottom of page